Akademi
Akademi bölümümüz 13 ayrı konu başlığından oluşmakta olup aşağıda belirtildiği gibidir:
- Diyabetin tanımı ve belirtileri,
- Diyabetin tipleri,
- Glukozun görevi, insülinin etkisi ve pankreasın görevi,
- Tip2 diyabetin oluşum mekanizması,
- Tıbbi beslenme tedavisi,
- Egzersiz,
- Oral Antidiyabet (OAD)
- İnsülinler,
- İnsülin uygulama teknikleri,
- Akut komplikasyonlar,
- Kronik komplikasyonlar,
- Diyabet ve bakım,
- Evde kan glukozu takibi
Diyabetin tanımı ve belirtileri,
Diyabet, vücudunuzunda pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insulin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumun da gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. Sonuç olarak kişi, yediği besinlerden kana geçen şekeri yani glukozu kullanamaz ve kan şekeri yükselir (hiperglisemi).
Yediğimiz besinlerin özellikle karbonhidrat içeren besinlerin çoğu vücutta enerji için kullanılmak üzere glukoza dönüştürülür. Midenin arka yüzeyinde yerleşik bir organ olan pankreas, kaslarımızın ve diğer dokuların kandan glukozu alıp enerji olarak kullanmalarını sağlayan “insülin” adı verilen bir hormon üretir. Besinlerle kana geçen glukoz, insülin hormonu aracılığı ile hücrelere girer. Hücreler glukozu yakıt olarak kullanır . Eğer glukoz miktarı vücudun yakıt ihtiyacından fazla ise karaciğerde (şeker deposu=glikojen), yağ dokusunda depolanır.
Diyabeti olmayan bir birey kan şekeri düzeyi açlık halinde 120 mg/dl, tokluk halinde (yemeğe başladıktan iki saat sonra) 140 mg/dl’nin üstüne çıkmaz. Açlıkta veya toklukta ölçülen kan şekeri düzeyinin bu değerlerin üstünde olması diyabetin varlığını gösterir.
Bir kişinin diyabetli olup olmadığı Açlık Kan Şekeri (AKŞ) ölçümü veya Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT) yapılarak saptanır. AKŞ ölçümü 100-125 mg/dl olması gizli şeker (pre-diyabet) sinyalidir. AKŞ ölçüm sonucunun 126 mg/dl veya daha fazla olması diyabetin varlığını gösterir.
OGTT’de glikozdan zengin sıvı aldıktan 2 saat sonraki kan şekeri değeri önemlidir. İkinci saat kan şekeri ölçümü 140-199 mg/dl ise gizli şeker, 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konulur
Diyabetin temel belirtileri şunlardır:
- Sık İdrara Çıkma (Polüri): Vücut, kan dolaşımındaki fazla glikozu böbrekler aracılığıyla idrarla atar. Bu nedenle, diyabeti olan kişiler sık sık idrara çıkabilirler.
- Aşırı Susama (Polidipsi): Sık idrara çıkma sonucu vücut sıvı kaybeder, bu da aşırı susama hissine neden olabilir.
- Aşırı Açlık Hissi (Polidipsi): Hücrelere glikoz gitmediğinde, vücut enerji ihtiyacını karşılamak için açlık hissi oluşturabilir.
- Ağırlık Kaybı: Vücut, enerjiyi etkili bir şekilde kullanamadığında yağ ve kas kaybı meydana gelebilir.
- Yorgunluk ve Halsizlik: Hücrelere yeterli enerji sağlanamadığında, kişi sürekli olarak yorgun hissedebilir.
- Bulanık Görme: Yüksek kan şekerinin göz lensine etkisi olabilir, bu da bulanık görme veya odaklanma sorunlarına neden olabilir.
- Yavaş İyileşen Yaralar: Diyabet, dolaşım ve bağışıklık sistemini etkileyebilir, bu da yaraların daha yavaş iyileşmesine yol açabilir.
- Cilt Sorunları: Diyabet, ciltte kaşıntı, kuruluk veya enfeksiyonlara neden olabilir.
Bu belirtiler her diyabet tipinde ortaya çıkabilir, ancak tip 1 ve tip 2 diyabet arasında bazı farklılıklar bulunabilir. Diyabet tanısı ve tedavisi için bir sağlık profesyonelinin değerlendirmesi önemlidir. Eğer bu belirtileri yaşıyorsanız veya diyabet riskiniz olduğunu düşünüyorsanız, bir doktora başvurmanız önemlidir.
-
Diyabetin tipleri,
Diyabet, temelde iki ana tip olarak sınıflandırılır: Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet. Ayrıca, diğer nadir görülen diyabet tipleri de bulunmaktadır. İşte bu diyabet tipleri:
Tip 1 Diyabet:
- Nedeni: Tip 1 diyabet, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla pankreastaki beta hücrelerini yok etmesi sonucu ortaya çıkar. Bu hücreler, vücudun insülin hormonunu üretmesinden sorumludur.
- Başlangıç Yaşı: Genellikle çocukluk veya genç yetişkinlik döneminde ortaya çıkar.
- Tedavi: Tip 1 diyabetin tedavisi, ömür boyu insülin tedavisini içerir. İnsülin, vücuttaki glikozun hücrelere taşınmasına yardımcı olan bir hormondur.
Tip 2 Diyabet:
- Nedeni: Tip 2 diyabet, vücudun ürettiği insülini etkili bir şekilde kullanamama veya yeterli insülin üretememe durumudur. Genellikle yaşam tarzı faktörleri, genetik yatkınlık ve obezite ile ilişkilidir.
- Başlangıç Yaşı: Genellikle orta yaş ve sonrasında görülür, ancak genç yaşlarda da ortaya çıkabilir.
- Tedavi: Tip 2 diyabetin tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri (beslenme, egzersiz) ve ilaç tedavisi içerebilir. İleri durumlarda insülin kullanımı da gerekebilir.
Gestasyonel Diyabet:
- Nedeni: Gebelik sırasında ortaya çıkan geçici bir diyabet türüdür. Gebelik hormonları, vücudun insülin kullanımını etkileyebilir.
- Başlangıç Yaşı: Gebelik sırasında ortaya çıkar.
- Risk Faktörleri: Ailede diyabet öyküsü, obezite gibi risk faktörleri gestasyonel diyabet riskini artırabilir.
- Tedavi: Genellikle beslenme düzeni ve egzersiz ile kontrol altına alınır. Ancak bazı durumlarda insülin veya başka ilaçlar da gerekebilir.
Diğer Nadir Diyabet Tipleri:
- Monogenik Diyabet Sendromları: Genetik faktörlere bağlı olarak gelişen nadir diyabet türleri.
- İlaçlara Bağlı Diyabet: Bazı ilaçların kullanımı diyabete neden olabilir.
- Pankreas Hastalıklarına Bağlı Diyabet: Pankreasın hastalanması veya cerrahi müdahale sonucu ortaya çıkabilir.